Kitabın içeriği:
Kitap, `Rab'bin yolunu hazırlamaya' gelmiş olan
Vaftizci Yahya'nın1 ve İsa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek
başlıyor. Bundan sonra İsa'nın Müjde'yi duyurduğu, öğretisini yayıp
mucizeler yaptığı döneme geçiyor. Daha sonra İsa'nın, giderek artan
baskılara rağmen Kudüs'e, bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. Bunu,
İsa'nın dirilişi ve göğe alınışını tasvir eden bölümler izliyor.
Luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren Tanrı'nın, bir
kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini
vurgular2. Tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında3;
Tanrı'nın gökten seslenişinde4; ve özellikle birçok inanlının Kutsal
Ruh'la dolması olayında5 açıkça görülüyor. Tanrı'nın gücü, İsa'nın
yaptığı mucizelerde de gözle görülür bir şekilde etkindi6. On altı
ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevî
şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. Bunun yanı sıra, İsa'nın bir
arada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı
yerinde belirtiliyor.
Luka kitabının yaklaşık %40'ı İsa'nın öğretisinden oluşuyor. İsa
öğretisinde birçok benzetme kullandı; Luka'da 26 tane benzetme var.
Bunların 16 tanesi İncil'in diğer kitaplarında yer almaz. İsa'nın
bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. Şu kadarını
söyleyelim ki İsa, Vaftizci Yahya ile yeni bir dönemin, Tanrı
Egemenliğinin ilan edildiği bir dönemin başladığını açıkça haber
vermiştir7. Sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle
farklı, insanın yüreğinde etkin olan Tanrısal egemenliktir8. İsa'nın
kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu
egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan Kral olarak çıkar karşımıza9.
Kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahlarının
bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir10. Dünya malına kökten
değişik bir yaklaşım içinde olan İsa11, bu müjdeyle özellikle
yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor12. Bildirisinin
Yahudilerce hor görülen diğer uluslara da yönelik olduğunu
vurguluyor13. Nitekim, «Kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim»
diyordu14. Ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. Bu nedenle
önce Yahya, sonra İsa, daha sonra da İsa'nın öğrencileri insanları
tövbeye çağırdılar15. İsa'yı izleyecek olanlar tüm varlıklarıyla
adanmış birer öğrenci olmaya16 ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye
çağrılmışlardır17.
Ana hatlar:
Lu.1:1-4 Giriş
Lu.1:5-2:52 Vaftizci Yahya ile İsa'nın doğum ve çocuklukları
Lu.3:1-20 Vaftizci Yahya'nın görevi
Lu.3:21-4:13 İsa'nın vaftiz olması ve sınanması
Lu.4:14-9:50 İsa'nın Celile ve çevresindeki etkinlikleri
Lu.9:51-19:27 İsa Kudüs yolunda
Lu.19:28-22:46 İsa'nın Kudüs'teki son günleri
Lu.22:47-23:56 İsa'nın tutuklanması, yargılanması ve çarmıha gerilmesi
Lu.24:1-52 İsa'nın dirilmesi ve göğe yükselmesi
Kaynak ayetler:
1Lu.3:4; Lu.1:17,76-77
2Lu.1:68-79; Lu.2:10-11
3Lu.1:11-20; Lu.1:26-38: Lu.2:8-15
4Lu.3:21-22; Lu.9:35
5örn: Lu.1:41-42; Lu.1:67; Lu.2:25-28
6Lu.5:17; Lu.9:43-44; Lu.11:14-20
7Lu.16:16, ayrıca Lu.46:43'e bakınız
8örn: Lu.6:20; Lu.12:31-32; Lu.17:20-21; Lu.18:16-17,24-30
9Lu.1:32-33; Lu.13:18-21,28-30; Lu.17:20-21; Lu.19:11-27; Lu.21:5-31; Lu.22:16-18,29-30; Lu.23:42
10Lu.1:77; Lu.7:41-50; Lu.11:4
11Lu.6:24-26; Lu.12:13-34; Lu.16:13,19-31; Lu.18:18-30; Lu.19:1-10
12Lu.2:8-15; Lu.4:18-19; Lu.6:20-26
13Lu.7:36-50; Lu.8:3; Lu.10:30-42; Lu.17:11-19
14Lu.19:10 ve Lu.15:1-32; Lu.18:9-14
15Lu.3:3; Lu.5:32; Lu.24:47
16Lu.5:11,27-28; Lu.6:22-23; Lu.9:23-26,58-62; Lu.12:22-34; Lu.14:25-33
17Lu.6:27-28; Lu.11:1-13; Lu.18:1-6; Lu.22:39-46